Tổng quan thị trường Dược phẩm Việt Nam năm 2024 cho thấy sự phát triển mạnh mẽ nhưng cũng tiềm ẩn nhiều thách thức. Bài viết phân tích các xu hướng nổi bật trong hoạt động phân phối, bao gồm sự phát triển của kênh ETC, kỳ vọng phục hồi của kênh OTC, và đặc biệt là làn sóng số hóa chuỗi cung ứng. Việc ứng dụng công nghệ – từ Big Data đến hệ thống quản lý phân phối hiện đại – đang trở thành chìa khóa giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả vận hành, thích ứng linh hoạt với thị trường và vươn xa trong năm 2025.
Bối cảnh thị trường Dược phẩm trong năm 2024
- Thị trường dược phẩm Việt Nam nằm trong nhóm có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất thế giới, CAGR dự kiến đạt 6-8% (2023–2028). Thị trường dược phẩm Việt Nam tiếp tục mở rộng, dự báo vượt 10 tỷ USD vào năm 2026. Cả nước có hơn 238 nhà máy sản xuất thuốc đạt chuẩn WHO-GMP, 17 nhà máy sản xuất thuốc đạt chuẩn EU-GMP, trên 5.000 cơ sở bán buôn thuốc và trên 62.000 cơ sở bán lẻ (theo IQVIA).
- Chi tiêu bình quân đầu người cho dược phẩm dự báo sẽ tăng từ 1,46 triệu đồng (2021) lên 2,12 triệu đồng (2026) – CAGR 7,8% (theo Fitch Solutions).
- Theo Vietnam Report, trong 10 tháng đầu năm 2024, doanh thu trong lĩnh vực Dược & Thiết bị y tế, Chăm sóc sức khỏe không biến động nhiều, nhưng lợi nhuận nhiều doanh nghiệp giảm (từ 21,1% lên 37,5%) do biến động giá nguyên liệu đầu vào, sức mua giảm do người dân thắt chặt chi tiêu, tồn kho sản phẩm phòng dịch và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong ngành.
- Kênh ETC là động lực tăng trưởng trong năm 2024. Doanh thu các doanh nghiệp dược phẩm tăng trưởng trong 9 tháng đầu năm 2024 chủ yếu động lực đến từ kênh ETC nhờ các chính sách ưu tiên dược phẩm sản xuất trong nước trong kênh đấu thầu bệnh viện và việc triển khai bảo hiểm y tế quốc gia.
Triển vọng ngành Dược phẩm trong năm 2025 Các doanh nghiệp lạc quan về triển vọng năm 2025: 66,6% doanh nghiệp lạc quan về thị trường 2025, chỉ 13,4% dự báo có nhiều khó khăn hơn.
- Kỳ vọng tăng trưởng mạnh hơn nữa ở kênh ETC (kênh phân phối qua bệnh viện) nhờ chính sách BHYT toàn dân, quy chế đấu thầu thoáng hơn, cùng với đó là sự gia tăng nhu cầu về các sản phẩm dược phẩm chuyên biệt, đặc biệt là những loại thuốc hiếm, thuốc sinh học và thuốc điều trị các bệnh hiểm nghèo.
- Kênh OTC (kênh phân phối qua nhà thuốc) cũng kỳ vọng cải thiện nhờ nhu cầu tiêu dùng trở lại.
Triển vọng năm 2025 từ góc nhìn doanh nghiệp
Nguồn: Vietnam Report, Khảo sát doanh nghiệp Dược & Thiết bị y tế, Chăm sóc sức khỏe, tháng 10/2024
Các yếu tố thúc đẩy ngành Dược phẩm
- Chính sách hỗ trợ của Chính phủ: Những chính sách hỗ trợ của Chính phủ và những điều chỉnh, bổ sung trong Luật Dược sẽ tạo ra môi trường pháp lý rõ ràng, hỗ trợ sự phát triển bền vững của ngành và định hướng cho giai đoạn tăng trưởng tiếp theo của doanh nghiệp.
- Già hóa dân số: Nhu cầu dược phẩm và chăm sóc sức khỏe gia tăng khi Việt Nam đang trong quá trình già hóa dân số, với tỷ lệ người từ 60 tuổi trở lên tăng từ 11,9% (năm 2019) lên 13,9% (năm 2023) và tỷ lệ mắc bệnh không lây nhiễm như tim mạch, alzheimer, ung thư phổi và tiểu đường… ngày càng phổ biến.
- Ý thức chăm sóc sức khỏe: Người tiêu dùng Việt Nam ngày càng ý thức về sức khỏe và chủ động phòng ngừa bệnh tật trong khi thu nhập khả dụng tăng, kéo theo sự cải thiện mức chi tiêu cho dược phẩm và các thiết bị chăm sóc sức khỏe. Theo Fitch Solutions, chi tiêu bình quân đầu người cho dược phẩm dự báo sẽ tăng từ 1,46 triệu đồng (2021) lên 2,12 triệu đồng (2026), với CAGR 7,8%, tương đương 5% thu nhập bình quân hàng năm.
- Toàn cầu hóa & hội nhập: Tạo điều kiện doanh nghiệp mở rộng mạng lưới phân phối, hợp tác quốc tế và tiếp cận sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Thách thức chính đối với ngành Dược phẩm
Bên cạnh những thuận lợi, ngành Dược, Thiết bị y tế & Chăm sóc sức khỏe tại Việt Nam vẫn đối mặt với các thách thức sau:
- Quy mô doanh nghiệp trong nước nhỏ, vốn đầu tư và năng lực công nghệ còn hạn chế.
- Thiếu hạ tầng khu công nghiệp dược và trung tâm sinh học.
- Sự chuyển dịch từ thuốc hóa dược sang thuốc sinh học đòi hỏi đổi mới R&D, chuyển giao công nghệ.
- Chuyển đổi số còn chậm:
- Dù được đánh giá là một trong những xu hướng tất yếu, quá trình chuyển đổi số trong ngành dược Việt Nam hiện vẫn còn chậm, đặc biệt là ở khâu phân phối và bán hàng. Nhiều doanh nghiệp mới chỉ dừng lại ở mức ứng dụng công nghệ cơ bản, thiếu chiến lược số hóa toàn diện từ hệ thống quản lý kho, kiểm soát tồn kho, đến quản lý dữ liệu khách hàng và bán hàng đa kênh. Điều này khiến chuỗi cung ứng dược phẩm chưa đạt hiệu quả tối ưu, nhất là khi người tiêu dùng ngày càng kỳ vọng vào trải nghiệm mua sắm minh bạch, tiện lợi và hiện đại hơn.
- Để đẩy nhanh quá trình này, cần có sự vào cuộc quyết liệt từ cả doanh nghiệp – thông qua đầu tư vào công nghệ, đào tạo nhân lực, thay đổi tư duy quản trị – và từ phía nhà nước, với các chính sách hỗ trợ, định hướng và tiêu chuẩn hóa dữ liệu trong ngành. Chỉ khi hai yếu tố này song hành, chuyển đổi số mới thực sự trở thành đòn bẩy cho sự phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực phân phối dược phẩm.
Xu hướng phân phối dược phẩm tại Việt Nam: Số hóa chuỗi cung ứng và tối ưu hóa qua dữ liệu
Ngành phân phối dược phẩm tại Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, khi các doanh nghiệp không chỉ đối mặt với áp lực cạnh tranh và biến động chi phí đầu vào, mà còn đứng trước cơ hội bứt phá nhờ ứng dụng công nghệ trong quản trị và phân phối.
🔹 Dữ liệu lớn (Big Data) trở thành chìa khóa mới trong phân phối dược phẩm
Một xu hướng đáng chú ý là sự gia tăng mạnh mẽ trong tỷ lệ doanh nghiệp kiến nghị ưu tiên phát triển và hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về dược phẩm và thiết bị y tế, đặc biệt là việc ứng dụng Big Data để lưu trữ và phân tích dữ liệu ngành – tăng tới +15,5% so với năm 2023.
Sự dịch chuyển này cho thấy nhận thức ngày càng rõ rệt của các doanh nghiệp về vai trò của dữ liệu số trong việc tối ưu chuỗi cung ứng dược phẩm. Việc ứng dụng công nghệ không chỉ giúp theo dõi tồn kho, nhu cầu thị trường theo thời gian thực, mà còn hỗ trợ dự báo xu hướng tiêu dùng, đánh giá hiệu quả phân phối và phản ứng nhanh với các rủi ro như thiếu hàng, hàng kém chất lượng hoặc chậm trễ trong vận chuyển.
🔹 Số hóa phân phối và chuyển đổi số toàn chuỗi
Với nhiều doanh nghiệp dược có doanh thu từ 300 – 500 tỷ đồng/năm, việc quản lý phân phối bằng phương pháp thủ công vẫn còn duy trì được ở thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt và thị trường liên tục biến động, cách làm này sẽ sớm bộc lộ những giới hạn.
Khi kênh OTC đang hồi phục và ETC tiếp tục tăng trưởng mạnh, các doanh nghiệp đi chậm trong việc chuyển đổi số sẽ gặp khó khăn trong việc bảo vệ thị phần trước các đối thủ đã đầu tư vào hệ thống quản lý hiện đại.
Việc ứng dụng giải pháp DMS không còn là sự lựa chọn xa xỉ, mà là nền tảng bắt buộc để theo dõi sát sao dữ liệu bán hàng, phản ứng nhanh với biến động thị trường, tối ưu nguồn lực và mở rộng thị phần một cách thông minh, có kiểm soát. Chuyển đổi số đúng lúc sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ tồn tại – mà còn vươn lên mạnh mẽ trong giai đoạn tăng trưởng sắp tới của ngành dược.
Kết luận
Trong bối cảnh ngành Dược phẩm Việt Nam đang tăng tốc chuyển mình, việc số hóa chuỗi cung ứng và khai thác hiệu quả dữ liệu không còn là lựa chọn, mà là đòn bẩy chiến lược để nâng cao năng lực cạnh tranh. Doanh nghiệp nào sớm làm chủ công nghệ và xây dựng được hệ thống phân phối linh hoạt, có khả năng thích ứng cao, sẽ có lợi thế rõ rệt trong việc mở rộng thị phần và dẫn đầu thị trường trong năm 2025 và những năm tiếp theo.
Chuyển đổi số không chỉ là câu chuyện của các “ông lớn”, mà là cơ hội thiết thực cho cả các doanh nghiệp vừa và nhỏ – nếu được bắt đầu đúng lúc và đúng cách.
Nguồn báo cáo tham khảo:
👉 Nếu anh/chị đang quan tâm đến việc tối ưu kênh phân phối, cải thiện năng lực vận hành hoặc đơn giản là muốn hiểu rõ hơn về hành trình chuyển đổi số trong ngành dược, đội ngũ của chúng tôi luôn sẵn sàng chia sẻ và đồng hành.
Liên hệ để cùng trao đổi và khám phá những giải pháp phù hợp nhất cho doanh nghiệp của anh/chị.